1. Nguyªn t¾c gi¸m ®Þnh thư¬ng tÝch.
Khi ®ưîc mêi gi¸m ®Þnh ph¸p y thư¬ng tÝch ë ngưêi sèng hoÆc tö thi,
gi¸m ®Þnh viªn cÇn tu©n theo nguyªn t¾c sau:
+ Th¨m kh¸m toµn diÖn:
Víi ngưêi sèng, ph¶i th¨m kh¸m c¬ quan bÞ tæn th¬ng, c¬ quan cÇn
thiÕt cho ®¸nh gi¸ gi¸m ®Þnh.
ë tö thi: mæ tö thi toµn diÖn, toµn bé c¸c c¬ quan phñ t¹ng ph¶i
®ưîc mæ phÉu tÝch t×m ra nguyªn nh©n g©y ra tö vong.
+ X¸c ®Þnh ®ưîc møc ®é g©y nªn thư¬ng tÝch.
Víi ngưêi sèng xem thư¬ng tÝch ¶nh hưëng søc khoÎ, lao ®éng, thÈm
mü, tư¬ng lai nh thÕ nµo.
ë tö thi: ph¶i x¸c ®Þnh ng/nh©n g©y ra tö vong, xem tæn thư¬ng kÌm
theo, x¸c ®Þnh møc ®é hµnh vi téi ph¹m.
+ X¸c ®Þnh thêi gian sau thư¬ng tÝch cã thÓ liªn quan ®Õn gi¸m ®Þnh
ph¸p y ®Ó xem thư¬ng tÝch cã phï hîp víi thêi gian g©y ¸n m¹ng hay
kh«ng. Thư¬ng tÝch cã trưíc chÕt hay sau chÕt.
+ Thư¬ng tÝch do vËt g×: ®ßi hái tr×nh ®é gi¸m ®Þnh kü lưìng ë nh÷ng
thư¬ng tÝch kÕt hîp viÖn kü thuËt khoa häc h×nh sù xem vËt s¾c hay vËt
nhän hay lo¹i ®¹n g×, cã phï hîp víi tæn thư¬ng hay kh«ng.
Kh«ng ®ưîc tr¶ lêi kh¼ng ®Þnh chÝnh x¸c cô thÓ, chØ tr¶ lêi chung chung.
VÝ dô: ®Çu bÇm tÝm, vì sä, da kh«ng r¸ch chØ ®ưîc nãi lµ do vËt tµy.
+ Lu ý m« t¶ gióp cho viÖc h×nh dung l¹i ®éng t¸c g©y nªn thư¬ng tÝch ®ã.
+ M« t¶ thư¬ng tÝch dùa vµo mèc cè ®Þnh trªn c¬ thÓ hoÆc mèc gi¶i phÉu xư¬ng.
+ Chôp l¹i nh÷ng t2 bªn ngoµi vµ bªn trong phñ t¹ng.
3. NhiÖm vô chøc tr¸ch cña b¸c sü ngoµi héi ®ång ph¸p y.
TÊt c¶ c¸c B¸c sü y khoa lµm chuyªn m«n hoÆc c¸c c«ng t¸c kh¸c hoÆc
nghiªn cøu kh«ng trùc thuéc gi¸m ®Þnh viªn cña trưêng, kh«ng lµm c«ng
t¸c ph¸p y thưêng xuyªn th× ®ưîc gäi lµ b¸c sü ngoµi héi ®ång ph¸p y.
C¸c b¸c sü nµy cã nhiÖm vô vµ chøc tr¸ch c¬ b¶n như sau:
+ Trë thµnh gi¸m ®Þnh viªn khi cã lÖnh trưng cÇu cña c¬ quan cã thÈm
quyÒn như: toµ ¸n, c«ng an tØnh, viÖn kiÓm s¸t. TÊt c¶ c¸c thµnh phÇn
nµy ph¶i lµ gi¸m ®èc hoÆc phã gi¸m ®èc.
+ Ph¸t hiÖn tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò nghi vÊn liªn quan ®Õn ph¸p y trong c«ng
t¸c chuyªn m«n vµ nghiªn cøu ®Ó b¸o c¸o lªn c¬ quan chøc n¨ng.
+ Tr¸ch nhiÖm kh¸m xÐt, m« t¶ c¸c tæn thư¬ng cã liªn quan ®Õn y ph¸p,
lưu tr÷ tÊt c¶ c¸c v¨n b¶n liªn quan ®Õn y ph¸p. Cã tr¸ch nhiÖm b¸o
c¸o c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn c¬ quan chøc n¨ng.
+ Trong thùc hµnh chuyªn m«n cÊp cøu ph¸t hiÖn c¸c vÊn ®Ò liªn quan
®Õn ph¸p y: cã tang vËt th× lưu gi÷ tang vËt vµ bµn giao…
+ Cã tr¸ch nhiÖm b¸o c¸o b»ng v¨n b¶n nh÷ng trưêng hîp ®ưîc trưng cÇu
gi¸m ®Þnh. Trong v¨n b¶n b¸o c¸o ph¶i ghi râ tr¸ch nhiÖm chuyªn m«n cã
tÝnh khoa häc thuéc chuyªn m«n cña ngưêi gi¸m ®Þnh. NÕu sai sãt th×
tuú lçi nÆng nhÑ ®Ó mµ xö lý hµnh chÝnh. B¸o c¸o ph¶i trung thùc kh¸ch
quan, tuyÖt ®èi kh«ng ®ưîc cã hµnh vi che giÊu téi ph¹m, hµnh vi nµy
®ưîc gäi lµ ph¹m ph¸p vµ bÞ truy cøu tr¸ch nhiÖm h×nh sù.
2. Néi dung c«ng t¸c ph¸p y.
* Ph¸p y h×nh sù cßn gäi lµ ph¸p y téi ph¹m, tøc lµ liªn quan ®Õn ph¸p
luËt, tè tông h×nh sù.
+ Kh¸m nghiÖm tö thi c¸c trưêng hîp chưa ch«n hoÆc ®· ch«n c¸c trưêng hîp sau:
- ChÕt do ¸n m¹ng. VÝ dô: ®©m chÐm giÕt nhau.
CÇn cã gi¸m ®Þnh ph¸p y cã ®Çy ®ñ nh÷ng b»ng chøng khoa häc x¸c
®Þnh ®îc nguyªn nh©n g©y tö vong hoµn chØnh hå s¬ trưíc toµ.
- ChÕt nghi ngê ¸n m¹ng.
- ChÕt d÷.
- ChÕt kh¶ nghi: chÕt tù nhiªn qu¸ ®ét ngét, chÕt ë n¬i v¾ng
vÎ, trong hoµn c¶nh cã mèi bÊt hoµ, dư luËn kh«ng b×nh thêng.
TÊt c¶ c¸c trưêng hîp mæ tö thi víi môc ®Ých x¸c ®Þnh nguyªn nh©n
g©y tö vong.
+ Kh¸m thư¬ng tÝch: c¸c trưêng hîp ®¸nh nhau g©y thư¬ng tÝch ¶nh hưëng
®Õn søc khoÎ, søc lao ®éng hoÆc thÈm mü ®Òu ®ưîc gi¸m ®Þnh thư¬ng tÝch
gióp cho c¬ quan ph¸p luËt xö lý båi thưêng, trõng ph¹t thÝch ®¸ng kÎ
ph¹m téi.
+ Gi¸m ®Þnh t©m thÇn: kh¸m t©m thÇn kÎ ph¹m téi, gi¸m ®Þnh trong thêi
gian ph¹m téi, trong lóc thùc hiÖn hµnh vi ph¹m téi, ngưêi bÞ truy cøu
tr¸ch nhiÖm h×nh sù cã bÞ t©m thÇn hay kh«ng.
+ Gi¸m ®Þnh gi¶ bÖnh, gi¶ thư¬ng tËt trong trưêng hîp trèn tr¸nh ph¸p
luËt, trèn tr¸nh nghÜa vô.
+ HiÕp d©m.
+ Ph¸ thai ph¹m ph¸p.
+ Gi¸m ®Þnh tang vËt: m¸u, tinh trïng, tãc…
+ Gi¸m ®Þnh sù chÕt thùc sù cña 1 n¹n nh©n trong c¸c trưêng hîp lÊy
phñ t¹ng cña ngưêi chÕt ghÐp cho ngưêi sèng.
+ Gi¸m ®Þnh hµi cèt.
+ Gi¸m ®Þnh v¨n b¶n.
+ Lµm nh©n chøng t¹i phiªn toµ.
+ Lµm thµnh viªn héi ®ång thi hµnh ¸n.
* Ph¸p y d©n sù: Néi dung ph¸p y kh«ng liªn quan ®Õn tè tông h×nh sù.
+ Gi¸m ®Þnh tai n¹n lao ®éng.
+ Gi¸m ®Þnh bÖnh nghÒ nghiÖp.
+ Gi¸m ®Þnh søc khoÎ ®Ó chuyÓn lao ®éng cho phï hîp.
+ Kh¸m trưíc cưíi, bÖnh x· héi, bÖnh v« sinh.
+ X¸c ®Þnh phô hÖ.
* Ph¸p y nghÒ nghiÖp.
+ X¸c ®Þnh râ tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, sai sãt chuyªn m«n.
+ KiÓm tra vi ph¹m quy chÕ, chÕ ®é chuyªn m«n, ®¹o ®øc chuyªn m«n.
+ KiÓm tra hµnh vi l¹m dông nghÒ nghiÖp ®Ó cưìng hiÕp lµm tæn h¹i ®Õn
th©n thÓ bÖnh nh©n.
4. C¸c dÊu hiÖu sím cña sù chÕt.
Lµ dÊu hiÖu biÕn ®æi trªn tö thi xuÊt hiÖn trong 24h ®Çu.
a, Nguéi l¹nh: sù chÕt x¶y ra khi toµn bé c¸c c¬ quan tæ chøc cña c¬
thÓ ngõng ho¹t ®éng. C¬ thÓ kh«ng t¹o ra ®uîc n¨ng lưîng n÷a, nhưng
sau khi chÕt ta sê vµo tö thi vÉn thÊy nãng, søc nãng Êy lµ sè n¨ng
lưîng lưu l¹i khi c¬ thÓ cßn sèng. Sè n¨ng lưîng nµy sÏ mÊt dÇn vµ sù
tho¸t nhiÖt nµy ®ưîc x¸c ®Þnh tõ trung t©m tö thi, trung b×nh vÒ mïa
hÌ mçi giê mÊt ®i tõ 0,5 - 10C vµ vÒ mïa ®«ng gi¶m ®i tõ 1 - 1,50C.
Gi¶m nhiÖt ®é nhanh hay chËm cßn phô thuéc vµo thÓ tr¹ng tö thi bÐo
hay gÇy, quÇn ¸o dÇy hay máng, thêi tiÕt nãng hay l¹nh vµ tö thi ë
ngoµi trêi hay trong nhµ. Theo thø tù nhiÖt ®é cña tö thi b¾t ®Çu gi¶m
tõ ®Çu, mÆt, c¸c ngän chi råi mÊt dÇn tíi gèc chi, sau cïng tíi n¸ch,
bông vµ tÇng sinh m«n. C«ng thøc tÝnh sù mÊt nhiÖt cña tö thi ®Ó ¸p
dông vµo viÖc x¸c ®Þnh thêi gian chÕt:
thêi gian tö thi ®· chÕt.
370 lµ nhiÖt ®é trung b×nh cña c¬ thÓ sèng.
T0 lµ nhiÖt ®é cña tö thi khi ®ã.
1,5 lµ nhiÖt ®é trung b×nh cña tö thi mÊt ®i mçi giê.
b, MÊt nưíc: ngưêi ta x¸c ®Þnh ®ưîc sau khi chÕt nưíc ë tö thi sÏ mÊt
dÇn qua bèc h¬i ë bÒ mÆt thi thÓ khiÕn träng lưîng cña tö thi gi¶m ®i,
trung b×nh nhÑ ®i kho¶ng 1kg mçi ngµy. HiÖn tư¬ng mÊt nưíc tö thi cßn
lµm gi¸c m¹c mê ®ôc dÇn, nh·n cÇu xÑp, m«i vµ da d¨n deo. §èi víi tæn
thư¬ng cña da khi cßn sèng bÞ s©y s¸t, bÞ Ðp hiÖn tưîng mÊt nưíc tö
thi t¹o nªn h×nh ¶nh y ph¸p gäi lµ "da giÊy" nghÜa lµ n¬i nµy mµu x¸m
kh«, n¾n ch¾c, khã c¾t.
c, Hoen tö thi: hoen tö thi lµ nh÷ng ®iÓm hoÆc m¶ng s¾c tè xuÊt hiÖn
sau chÕt, sau chÕt ®éng m¹ch co l¹i ®Èy m¸u vµo tÜnh m¹ch, vµo mao
m¹ch, ®iÓm tô m¸u gäi lµ ®iÓm hoen. Lóc ®Çu ®iÓm hoen cã mµu hång, sau
chuyÓn sang mµu tÝm nh¹t råi tÝm xÉm. C¸c ®iÓm hoen lóc ®Çu cßn lµ 1
®iÓm nhá, ®ưêng kÝnh kho¶ng 0,1 cm, tha thít, sau t¨ng dÇn vµ hîp
thµnh m¶ng hoen. §iÒu cÇn lưu ý lµ hoen tö thi kh«ng xuÊt hiÖn ë nh÷ng
n¬i da bÞ ¸p lªn 1 mÆt ph¼ng nµo ®ã (giêng, ®Öm cøng, nÕp nh¨n quÇn
¸o, th¾t lng, nÞt vó..). C¸c vÕt hoen xuÊt hiÖn 2h sau khi chÕt.
Trong vµi giê ®Çu vÕt hoen thay ®æi vÞ trÝ nÕu ngưêi ta thay ®æi tư
thÕ cña tö thi, nhưng tõ 10 - 12h sau chÕt, c¸c vÕt hoen tö thi cè
®Þnh, mÆc dÇu cã thay ®æi vÞ trÝ tư thÕ cña tö thi.
Như vËy vÞ trÝ cña c¸c hoen tö thi ph¶n ¸nh tư thÕ lóc chÕt. §èi
víi y ph¸p hoen lµ yÕu tè quan träng ®Ó ta biÕt cã sù thay ®æi t thÕ
cña tö thi. Hoen tö thi cã 1 vµi ®Æc tÝnh riªng cÇn ph¶i ®ưîc lu ý:
- Hoen xuÊt hiÖn rÊt sím trong c¸c trưêng hîp chÕt ng¹t.
- Hoen mµu hång nh¹t khi chÕt trong nưíc.
- Hoen mµu ®á t¬i (mµu c¸nh sen) gÆp trong tróng ®éc CO, Barbituric,
HCN vµ muèi cña nã.
d, Cøng tö thi: Sau khi chÕt men ATP cña tæ chøc tho¸i ho¸ gi¶i phãng
axit lactic, axit nµy lµm ®«ng protein cña c¸c sîi c¬ khiÕn c¬ cøng
l¹i. HiÖn tưîng cøng c¬ ®ưîc x¸c ®Þnh theo thø tù lµ: c¸c c¬ ë mÆt (c¬
nhai), ë th©n, chi, råi c¸c c¬ tr¬n ë phñ t¹ng. Th«ng thưêng ®Æt tö
thi n»m ngöa 2 tay h¬i co ¸p vµo m¹ng sên, ch©n duçi th¼ng (t thÕ co
tù nhiªn). Cøng tö thi xuÊt hiÖn kho¶ng 2h sau khi chÕt. NÕu ph¸ cøng
trong vßng 6h, cøng sÏ trë l¹i vµ ngoµi 6h cøng kh«ng t¸i diÔn.
5. C¬ chÕ cña chÕt trong m«i trưêng láng.
Cã 4 yÕu tè:
+ Nưíc trµn vµo toµn bé c¬ quan h« hÊp g©y ng¹t.
+ Nưíc trµn vµo m¸u, do n¹n nh©n hÝt m¹nh lµm r¸ch phÕ nang, vì huyÕt
qu¶n trong phæi, ¸p lùc nưíc t¨ng khiÕn nưíc vµo m¸u dÔ dµng lµm cho
m¸u lo·ng, hång cÇu vì, ø m¸u ë hÖ TM cöa vµ TM chñ.
+ Tæn thư¬ng phæi nÆng: phï phæi, r¸ch phÕ nang. §ưêng h« hÊp cã nhiÒu
bät lÉn nưíc hång.
+ Ph¶n x¹ thÇn kinh qu¸ m¹nh: khi nh¶y hoÆc r¬i xuèng nưíc, nưíc ®Ëp
m¹nh vµo mÆt, g¸y hoÆc ho¶ng hèt qu¸ møc g©y øc chÕ trung t©m h« hÊp ë
hµnh tuû lµm ngõng thë ngay. TrongTH nµy, kh«ng cã dÊu hiÖu ng¹t. Tr¸i
l¹i, mÆt tr¾ng bÖch (chÕt ®uèi tr¾ng).
6. C¬ chÕ vµ triÖu chøng l©m sµng cña chÕt treo cæ.
a, C¬ chÕ: Nh÷ng yÕu tè ®a ®Õn tö vong bao gåm:
+ ChÌn Ðp c¸c §M, TM c¶nh g©y thiÕu m¸u, ø m¸u, phï n·o nÕu nót buéc ë phÝa g¸y.
+ ChÌn Ðp ®ưêng h« hÊp, trong trêng hîp vßng d©y kÐo cuèng lìi lªn
trªn lµm lÊp häng vµ hÇu, cã khi c¶ khÝ qu¶n. ChÕt ë ®©y chñ yÕu do
ng¹t (nót treo thưêng ë phÝa c¹nh cæ, ®«i khi nót ë sau g¸y).
+ Ph¶n x¹ øc chÕ: do xoang TM c¶nh hoÆc TK phÕ vÞ bÞ chÌn Ðp, tim ®Ëp
rÊt chËm råi ngõng co bãp.
Thùc nghiÖm cña Hoffman vµ Brouradel cho thÊy:
- Søc nÆng 2 kg lµm TM c¶nh bÞ lÊp.
- Søc nÆng 5 kg lµm §M c¶nh bÞ lÊp.
- Søc nÆng 15 kg lµm khÝ phÕ qu¶n bÞ t¾c.
- Søc nÆng 25 kg lµm ngõng tuÇn hoµn ë ®Çu.
- Søc nÆng 30 kg lµm t¾c §M cét sèng.
b, L©m sµng. Cã 4 giai ®o¹n:
+ Giai ®o¹n 1 (g® kÝch thÝch) kho¶ng 1'30'': c¶m gi¸c nãng mÆt, n¶y
®om ®ãm m¾t, ®au cæ nÆng vµ ®au nhãi 2 chi dưíi, tim ®Ëp nhanh, h« hÊp
chËm råi bÊt tØnh nh©n sù.
+ Giai ®o¹n 2 (g® co giËt): nhÞp tim nhanh, mÊt c¸c ph¶n x¹, co giËt, ®¸i Øa.
+ Giai ®o¹n 3 (g® chÕt gi¶): hÕt co giËt, thë ng¾n råi ngõng thë h¼n,
®©y lµ thêi ®iÓm chÕt gi¶, lóc nµy nÕu n¹n nh©n ®ưîc cøu ch÷a cã thÓ
sèng.
+ Giai ®o¹n 4 (g® ng¹t): tim ®Ëp rÊt nhanh, huyÕt ¸p cao råi gi¶m vµ chÕt h¼n.
Khi ®ưîc mêi gi¸m ®Þnh ph¸p y thư¬ng tÝch ë ngưêi sèng hoÆc tö thi,
gi¸m ®Þnh viªn cÇn tu©n theo nguyªn t¾c sau:
+ Th¨m kh¸m toµn diÖn:
Víi ngưêi sèng, ph¶i th¨m kh¸m c¬ quan bÞ tæn th¬ng, c¬ quan cÇn
thiÕt cho ®¸nh gi¸ gi¸m ®Þnh.
ë tö thi: mæ tö thi toµn diÖn, toµn bé c¸c c¬ quan phñ t¹ng ph¶i
®ưîc mæ phÉu tÝch t×m ra nguyªn nh©n g©y ra tö vong.
+ X¸c ®Þnh ®ưîc møc ®é g©y nªn thư¬ng tÝch.
Víi ngưêi sèng xem thư¬ng tÝch ¶nh hưëng søc khoÎ, lao ®éng, thÈm
mü, tư¬ng lai nh thÕ nµo.
ë tö thi: ph¶i x¸c ®Þnh ng/nh©n g©y ra tö vong, xem tæn thư¬ng kÌm
theo, x¸c ®Þnh møc ®é hµnh vi téi ph¹m.
+ X¸c ®Þnh thêi gian sau thư¬ng tÝch cã thÓ liªn quan ®Õn gi¸m ®Þnh
ph¸p y ®Ó xem thư¬ng tÝch cã phï hîp víi thêi gian g©y ¸n m¹ng hay
kh«ng. Thư¬ng tÝch cã trưíc chÕt hay sau chÕt.
+ Thư¬ng tÝch do vËt g×: ®ßi hái tr×nh ®é gi¸m ®Þnh kü lưìng ë nh÷ng
thư¬ng tÝch kÕt hîp viÖn kü thuËt khoa häc h×nh sù xem vËt s¾c hay vËt
nhän hay lo¹i ®¹n g×, cã phï hîp víi tæn thư¬ng hay kh«ng.
Kh«ng ®ưîc tr¶ lêi kh¼ng ®Þnh chÝnh x¸c cô thÓ, chØ tr¶ lêi chung chung.
VÝ dô: ®Çu bÇm tÝm, vì sä, da kh«ng r¸ch chØ ®ưîc nãi lµ do vËt tµy.
+ Lu ý m« t¶ gióp cho viÖc h×nh dung l¹i ®éng t¸c g©y nªn thư¬ng tÝch ®ã.
+ M« t¶ thư¬ng tÝch dùa vµo mèc cè ®Þnh trªn c¬ thÓ hoÆc mèc gi¶i phÉu xư¬ng.
+ Chôp l¹i nh÷ng t2 bªn ngoµi vµ bªn trong phñ t¹ng.
3. NhiÖm vô chøc tr¸ch cña b¸c sü ngoµi héi ®ång ph¸p y.
TÊt c¶ c¸c B¸c sü y khoa lµm chuyªn m«n hoÆc c¸c c«ng t¸c kh¸c hoÆc
nghiªn cøu kh«ng trùc thuéc gi¸m ®Þnh viªn cña trưêng, kh«ng lµm c«ng
t¸c ph¸p y thưêng xuyªn th× ®ưîc gäi lµ b¸c sü ngoµi héi ®ång ph¸p y.
C¸c b¸c sü nµy cã nhiÖm vô vµ chøc tr¸ch c¬ b¶n như sau:
+ Trë thµnh gi¸m ®Þnh viªn khi cã lÖnh trưng cÇu cña c¬ quan cã thÈm
quyÒn như: toµ ¸n, c«ng an tØnh, viÖn kiÓm s¸t. TÊt c¶ c¸c thµnh phÇn
nµy ph¶i lµ gi¸m ®èc hoÆc phã gi¸m ®èc.
+ Ph¸t hiÖn tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò nghi vÊn liªn quan ®Õn ph¸p y trong c«ng
t¸c chuyªn m«n vµ nghiªn cøu ®Ó b¸o c¸o lªn c¬ quan chøc n¨ng.
+ Tr¸ch nhiÖm kh¸m xÐt, m« t¶ c¸c tæn thư¬ng cã liªn quan ®Õn y ph¸p,
lưu tr÷ tÊt c¶ c¸c v¨n b¶n liªn quan ®Õn y ph¸p. Cã tr¸ch nhiÖm b¸o
c¸o c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn c¬ quan chøc n¨ng.
+ Trong thùc hµnh chuyªn m«n cÊp cøu ph¸t hiÖn c¸c vÊn ®Ò liªn quan
®Õn ph¸p y: cã tang vËt th× lưu gi÷ tang vËt vµ bµn giao…
+ Cã tr¸ch nhiÖm b¸o c¸o b»ng v¨n b¶n nh÷ng trưêng hîp ®ưîc trưng cÇu
gi¸m ®Þnh. Trong v¨n b¶n b¸o c¸o ph¶i ghi râ tr¸ch nhiÖm chuyªn m«n cã
tÝnh khoa häc thuéc chuyªn m«n cña ngưêi gi¸m ®Þnh. NÕu sai sãt th×
tuú lçi nÆng nhÑ ®Ó mµ xö lý hµnh chÝnh. B¸o c¸o ph¶i trung thùc kh¸ch
quan, tuyÖt ®èi kh«ng ®ưîc cã hµnh vi che giÊu téi ph¹m, hµnh vi nµy
®ưîc gäi lµ ph¹m ph¸p vµ bÞ truy cøu tr¸ch nhiÖm h×nh sù.
2. Néi dung c«ng t¸c ph¸p y.
* Ph¸p y h×nh sù cßn gäi lµ ph¸p y téi ph¹m, tøc lµ liªn quan ®Õn ph¸p
luËt, tè tông h×nh sù.
+ Kh¸m nghiÖm tö thi c¸c trưêng hîp chưa ch«n hoÆc ®· ch«n c¸c trưêng hîp sau:
- ChÕt do ¸n m¹ng. VÝ dô: ®©m chÐm giÕt nhau.
CÇn cã gi¸m ®Þnh ph¸p y cã ®Çy ®ñ nh÷ng b»ng chøng khoa häc x¸c
®Þnh ®îc nguyªn nh©n g©y tö vong hoµn chØnh hå s¬ trưíc toµ.
- ChÕt nghi ngê ¸n m¹ng.
- ChÕt d÷.
- ChÕt kh¶ nghi: chÕt tù nhiªn qu¸ ®ét ngét, chÕt ë n¬i v¾ng
vÎ, trong hoµn c¶nh cã mèi bÊt hoµ, dư luËn kh«ng b×nh thêng.
TÊt c¶ c¸c trưêng hîp mæ tö thi víi môc ®Ých x¸c ®Þnh nguyªn nh©n
g©y tö vong.
+ Kh¸m thư¬ng tÝch: c¸c trưêng hîp ®¸nh nhau g©y thư¬ng tÝch ¶nh hưëng
®Õn søc khoÎ, søc lao ®éng hoÆc thÈm mü ®Òu ®ưîc gi¸m ®Þnh thư¬ng tÝch
gióp cho c¬ quan ph¸p luËt xö lý båi thưêng, trõng ph¹t thÝch ®¸ng kÎ
ph¹m téi.
+ Gi¸m ®Þnh t©m thÇn: kh¸m t©m thÇn kÎ ph¹m téi, gi¸m ®Þnh trong thêi
gian ph¹m téi, trong lóc thùc hiÖn hµnh vi ph¹m téi, ngưêi bÞ truy cøu
tr¸ch nhiÖm h×nh sù cã bÞ t©m thÇn hay kh«ng.
+ Gi¸m ®Þnh gi¶ bÖnh, gi¶ thư¬ng tËt trong trưêng hîp trèn tr¸nh ph¸p
luËt, trèn tr¸nh nghÜa vô.
+ HiÕp d©m.
+ Ph¸ thai ph¹m ph¸p.
+ Gi¸m ®Þnh tang vËt: m¸u, tinh trïng, tãc…
+ Gi¸m ®Þnh sù chÕt thùc sù cña 1 n¹n nh©n trong c¸c trưêng hîp lÊy
phñ t¹ng cña ngưêi chÕt ghÐp cho ngưêi sèng.
+ Gi¸m ®Þnh hµi cèt.
+ Gi¸m ®Þnh v¨n b¶n.
+ Lµm nh©n chøng t¹i phiªn toµ.
+ Lµm thµnh viªn héi ®ång thi hµnh ¸n.
* Ph¸p y d©n sù: Néi dung ph¸p y kh«ng liªn quan ®Õn tè tông h×nh sù.
+ Gi¸m ®Þnh tai n¹n lao ®éng.
+ Gi¸m ®Þnh bÖnh nghÒ nghiÖp.
+ Gi¸m ®Þnh søc khoÎ ®Ó chuyÓn lao ®éng cho phï hîp.
+ Kh¸m trưíc cưíi, bÖnh x· héi, bÖnh v« sinh.
+ X¸c ®Þnh phô hÖ.
* Ph¸p y nghÒ nghiÖp.
+ X¸c ®Þnh râ tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, sai sãt chuyªn m«n.
+ KiÓm tra vi ph¹m quy chÕ, chÕ ®é chuyªn m«n, ®¹o ®øc chuyªn m«n.
+ KiÓm tra hµnh vi l¹m dông nghÒ nghiÖp ®Ó cưìng hiÕp lµm tæn h¹i ®Õn
th©n thÓ bÖnh nh©n.
4. C¸c dÊu hiÖu sím cña sù chÕt.
Lµ dÊu hiÖu biÕn ®æi trªn tö thi xuÊt hiÖn trong 24h ®Çu.
a, Nguéi l¹nh: sù chÕt x¶y ra khi toµn bé c¸c c¬ quan tæ chøc cña c¬
thÓ ngõng ho¹t ®éng. C¬ thÓ kh«ng t¹o ra ®uîc n¨ng lưîng n÷a, nhưng
sau khi chÕt ta sê vµo tö thi vÉn thÊy nãng, søc nãng Êy lµ sè n¨ng
lưîng lưu l¹i khi c¬ thÓ cßn sèng. Sè n¨ng lưîng nµy sÏ mÊt dÇn vµ sù
tho¸t nhiÖt nµy ®ưîc x¸c ®Þnh tõ trung t©m tö thi, trung b×nh vÒ mïa
hÌ mçi giê mÊt ®i tõ 0,5 - 10C vµ vÒ mïa ®«ng gi¶m ®i tõ 1 - 1,50C.
Gi¶m nhiÖt ®é nhanh hay chËm cßn phô thuéc vµo thÓ tr¹ng tö thi bÐo
hay gÇy, quÇn ¸o dÇy hay máng, thêi tiÕt nãng hay l¹nh vµ tö thi ë
ngoµi trêi hay trong nhµ. Theo thø tù nhiÖt ®é cña tö thi b¾t ®Çu gi¶m
tõ ®Çu, mÆt, c¸c ngän chi råi mÊt dÇn tíi gèc chi, sau cïng tíi n¸ch,
bông vµ tÇng sinh m«n. C«ng thøc tÝnh sù mÊt nhiÖt cña tö thi ®Ó ¸p
dông vµo viÖc x¸c ®Þnh thêi gian chÕt:
thêi gian tö thi ®· chÕt.
370 lµ nhiÖt ®é trung b×nh cña c¬ thÓ sèng.
T0 lµ nhiÖt ®é cña tö thi khi ®ã.
1,5 lµ nhiÖt ®é trung b×nh cña tö thi mÊt ®i mçi giê.
b, MÊt nưíc: ngưêi ta x¸c ®Þnh ®ưîc sau khi chÕt nưíc ë tö thi sÏ mÊt
dÇn qua bèc h¬i ë bÒ mÆt thi thÓ khiÕn träng lưîng cña tö thi gi¶m ®i,
trung b×nh nhÑ ®i kho¶ng 1kg mçi ngµy. HiÖn tư¬ng mÊt nưíc tö thi cßn
lµm gi¸c m¹c mê ®ôc dÇn, nh·n cÇu xÑp, m«i vµ da d¨n deo. §èi víi tæn
thư¬ng cña da khi cßn sèng bÞ s©y s¸t, bÞ Ðp hiÖn tưîng mÊt nưíc tö
thi t¹o nªn h×nh ¶nh y ph¸p gäi lµ "da giÊy" nghÜa lµ n¬i nµy mµu x¸m
kh«, n¾n ch¾c, khã c¾t.
c, Hoen tö thi: hoen tö thi lµ nh÷ng ®iÓm hoÆc m¶ng s¾c tè xuÊt hiÖn
sau chÕt, sau chÕt ®éng m¹ch co l¹i ®Èy m¸u vµo tÜnh m¹ch, vµo mao
m¹ch, ®iÓm tô m¸u gäi lµ ®iÓm hoen. Lóc ®Çu ®iÓm hoen cã mµu hång, sau
chuyÓn sang mµu tÝm nh¹t råi tÝm xÉm. C¸c ®iÓm hoen lóc ®Çu cßn lµ 1
®iÓm nhá, ®ưêng kÝnh kho¶ng 0,1 cm, tha thít, sau t¨ng dÇn vµ hîp
thµnh m¶ng hoen. §iÒu cÇn lưu ý lµ hoen tö thi kh«ng xuÊt hiÖn ë nh÷ng
n¬i da bÞ ¸p lªn 1 mÆt ph¼ng nµo ®ã (giêng, ®Öm cøng, nÕp nh¨n quÇn
¸o, th¾t lng, nÞt vó..). C¸c vÕt hoen xuÊt hiÖn 2h sau khi chÕt.
Trong vµi giê ®Çu vÕt hoen thay ®æi vÞ trÝ nÕu ngưêi ta thay ®æi tư
thÕ cña tö thi, nhưng tõ 10 - 12h sau chÕt, c¸c vÕt hoen tö thi cè
®Þnh, mÆc dÇu cã thay ®æi vÞ trÝ tư thÕ cña tö thi.
Như vËy vÞ trÝ cña c¸c hoen tö thi ph¶n ¸nh tư thÕ lóc chÕt. §èi
víi y ph¸p hoen lµ yÕu tè quan träng ®Ó ta biÕt cã sù thay ®æi t thÕ
cña tö thi. Hoen tö thi cã 1 vµi ®Æc tÝnh riªng cÇn ph¶i ®ưîc lu ý:
- Hoen xuÊt hiÖn rÊt sím trong c¸c trưêng hîp chÕt ng¹t.
- Hoen mµu hång nh¹t khi chÕt trong nưíc.
- Hoen mµu ®á t¬i (mµu c¸nh sen) gÆp trong tróng ®éc CO, Barbituric,
HCN vµ muèi cña nã.
d, Cøng tö thi: Sau khi chÕt men ATP cña tæ chøc tho¸i ho¸ gi¶i phãng
axit lactic, axit nµy lµm ®«ng protein cña c¸c sîi c¬ khiÕn c¬ cøng
l¹i. HiÖn tưîng cøng c¬ ®ưîc x¸c ®Þnh theo thø tù lµ: c¸c c¬ ë mÆt (c¬
nhai), ë th©n, chi, råi c¸c c¬ tr¬n ë phñ t¹ng. Th«ng thưêng ®Æt tö
thi n»m ngöa 2 tay h¬i co ¸p vµo m¹ng sên, ch©n duçi th¼ng (t thÕ co
tù nhiªn). Cøng tö thi xuÊt hiÖn kho¶ng 2h sau khi chÕt. NÕu ph¸ cøng
trong vßng 6h, cøng sÏ trë l¹i vµ ngoµi 6h cøng kh«ng t¸i diÔn.
5. C¬ chÕ cña chÕt trong m«i trưêng láng.
Cã 4 yÕu tè:
+ Nưíc trµn vµo toµn bé c¬ quan h« hÊp g©y ng¹t.
+ Nưíc trµn vµo m¸u, do n¹n nh©n hÝt m¹nh lµm r¸ch phÕ nang, vì huyÕt
qu¶n trong phæi, ¸p lùc nưíc t¨ng khiÕn nưíc vµo m¸u dÔ dµng lµm cho
m¸u lo·ng, hång cÇu vì, ø m¸u ë hÖ TM cöa vµ TM chñ.
+ Tæn thư¬ng phæi nÆng: phï phæi, r¸ch phÕ nang. §ưêng h« hÊp cã nhiÒu
bät lÉn nưíc hång.
+ Ph¶n x¹ thÇn kinh qu¸ m¹nh: khi nh¶y hoÆc r¬i xuèng nưíc, nưíc ®Ëp
m¹nh vµo mÆt, g¸y hoÆc ho¶ng hèt qu¸ møc g©y øc chÕ trung t©m h« hÊp ë
hµnh tuû lµm ngõng thë ngay. TrongTH nµy, kh«ng cã dÊu hiÖu ng¹t. Tr¸i
l¹i, mÆt tr¾ng bÖch (chÕt ®uèi tr¾ng).
6. C¬ chÕ vµ triÖu chøng l©m sµng cña chÕt treo cæ.
a, C¬ chÕ: Nh÷ng yÕu tè ®a ®Õn tö vong bao gåm:
+ ChÌn Ðp c¸c §M, TM c¶nh g©y thiÕu m¸u, ø m¸u, phï n·o nÕu nót buéc ë phÝa g¸y.
+ ChÌn Ðp ®ưêng h« hÊp, trong trêng hîp vßng d©y kÐo cuèng lìi lªn
trªn lµm lÊp häng vµ hÇu, cã khi c¶ khÝ qu¶n. ChÕt ë ®©y chñ yÕu do
ng¹t (nót treo thưêng ë phÝa c¹nh cæ, ®«i khi nót ë sau g¸y).
+ Ph¶n x¹ øc chÕ: do xoang TM c¶nh hoÆc TK phÕ vÞ bÞ chÌn Ðp, tim ®Ëp
rÊt chËm råi ngõng co bãp.
Thùc nghiÖm cña Hoffman vµ Brouradel cho thÊy:
- Søc nÆng 2 kg lµm TM c¶nh bÞ lÊp.
- Søc nÆng 5 kg lµm §M c¶nh bÞ lÊp.
- Søc nÆng 15 kg lµm khÝ phÕ qu¶n bÞ t¾c.
- Søc nÆng 25 kg lµm ngõng tuÇn hoµn ë ®Çu.
- Søc nÆng 30 kg lµm t¾c §M cét sèng.
b, L©m sµng. Cã 4 giai ®o¹n:
+ Giai ®o¹n 1 (g® kÝch thÝch) kho¶ng 1'30'': c¶m gi¸c nãng mÆt, n¶y
®om ®ãm m¾t, ®au cæ nÆng vµ ®au nhãi 2 chi dưíi, tim ®Ëp nhanh, h« hÊp
chËm råi bÊt tØnh nh©n sù.
+ Giai ®o¹n 2 (g® co giËt): nhÞp tim nhanh, mÊt c¸c ph¶n x¹, co giËt, ®¸i Øa.
+ Giai ®o¹n 3 (g® chÕt gi¶): hÕt co giËt, thë ng¾n råi ngõng thë h¼n,
®©y lµ thêi ®iÓm chÕt gi¶, lóc nµy nÕu n¹n nh©n ®ưîc cøu ch÷a cã thÓ
sèng.
+ Giai ®o¹n 4 (g® ng¹t): tim ®Ëp rÊt nhanh, huyÕt ¸p cao råi gi¶m vµ chÕt h¼n.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét