Dự phòng sau phơi nhiễm HIV do nghề nghiệp

Các dạng phơi nhiễm:

- Do kim đâm khi làm các thủ thuật tiêm truyền, lấy máu làm xét nghiệm, chọc dò…
- Vết thương do dao mổ và các dụng cụ sắc nhọn khác có dính máu hoặc dịch cả HIV
- Tổn thương qua da do các ống đựng máu hoặc dịch của người bệnh bị vỡ đâm vào.
- Máu, chất dịch cơ thể của người bệnh bắn vào các vùng da bị tổn thương (chàm, bỏng, viêm loét từ trước) hoặc niêm mạc (mắt, mũi, họng).
- Khác: phơi nhiễm với máu có HIV do bị người khác dùng kim tiêm chứa máu đâm vào hoặc trong khi làm nhiệm vụ đuổi bắt tội phạm v.v…..


Quy trình xử trí sau phơi nhiễm

1. Xử lý vết thương tại chỗ


- Tổn thương da chảy máu:
+ Xối ngay vết thương dưới vòi nước.
+ Để vết thương tự chảy máu trong một thời gian ngắn, không nặn bóp vết thương.
+ Rửa kỹ bằng xà phòng và nước sạch,
- Phơi nhiễm qua niêm mạc mắt: Rửa mắt bằng nước cất hoặc nước muối NaCl 0,9% liên tục trong 5 phút.
- Phơi nhiễm qua miệng, mũi:
+ Rửa, nhỏ mũi bằng nước cất hoặc dung dịch NaCl 0,9 %.
+ Súc miệng bằng dung dịch NaCl 0,9 % nhiều lần.

2. Báo cáo người phụ trách và làm biên bản


Nêu rõ ngày giờ, hoàn cảnh xảy ra, đánh giá vết thương, mức độ nguy cơ của phơi nhiễm. Lấy chữ ký của những người chứng kiến và chữ ký của người phụ trách.

3. Đánh giá nguy cơ phơi nhiễm


− Có nguy cơ


− Không có nguy cơ: máu và dịch cơ thể của người bệnh bắn vào vùng da lành

4. Xác định tình trạng HIV của nguồn gây phơi nhiễm


− Người bệnh đã được xác định HIV (+): Tìm hiểu các thông tin về tiền sử và đáp ứng đối với thuốc ARV
− Nếu chưa biết về tình trạng HIV của nguồn gây phơi nhiễm: Tư vấn và lấy máu xét nghiệm HIV
− Trường hợp không thể xác định được (bị phơi nhiễm trong trường hợp đang làm nhiệm vụ, đối tượng trốn thoát).

5. Xác định tình trạng HIV của người bị phơi nhiễm


− Tư vấn trước và sau khi xét nghiệm HIV theo quy định
− Nếu ngay sau khi bị phơi nhiễm, người bị phơi nhiễm có HIV(+): đã bị nhiễm HIV từ trước, không phải do phơi nhiễm.
− Nếu HIV (-): kiểm tra lại sau 3 và 6 tháng.


6.Tư vấn cho người bị phơi nhiễm


− Nguy cơ nhiễm HIV, viêm gan B, C
− Cung cấp các thông tin và được tư vấn thích hợp về dự phòng phơi nhiễm, lợi ích và nguy cơ.
− Giới thiệu các tác dụng phụ của thuốc
− Tư vấn phòng lây nhiễm cho người khác: người bị phơi nhiễm có thể làm lây truyền HIV cho người khác dù xét nghiệm HIV âm tính (thời kỳ cửa sổ), vì vậy cần phải thực hiện các biện pháp dự phòng lây nhiễm.
− Tư vấn tuân thủ điều trị và hỗ trợ tâm lý


7. Điều trị dự phòng bằng ARV cho người bị phơi nhiễm


Chỉ định: Tiến hành điều trị bằng thuốc ARV càng sớm càng tốt từ 2-6 giờ và trước 72 giờ sau khi bị phơi nhiễm cho tất cả các trường hợp phơi nhiễm có nguy cơ, đồng thời tiến hành đánh giá tình trạng HIV của nguồn gây phơi nhiễm và người bị phơi nhiễm.


Các thuốc sử dụng Chỉ định


Phác đồ điều trị 2 thuốc (Phác đồ cơ bản)


AZT + 3TC hoặc d4T + 3TC


Tất cả các trường hợp phơi nhiễm có nguy cơ


Phác đồ điều trị 3 thuốc AZT + 3TC hoặc d4T + 3TC cộng với: LPV/r


Trong trường hợp nguồn gây phơi nhiễm đã và đang điều trị ARV và nghi có kháng thuốc.


Thời gian điều trị 4 tuần

Đây là hướng dẫn mới nhất của BYT về dự phòng phơi nhiễm HIV.